GDPR Nedir? IBM Guardium ve GDPR

GDPR Nedir?

GDPR, Genel Veri Koruma Yönetmeliği’nin (General Data Protection Regulation) kısaltmasıdır. Avrupa Birliği’nde (AB) kişisel verilerin işlenmesi ve korunmasıyla ilgili standartları belirleyen bir yasal düzenlemedir. 25 Mayıs 2018’de yürürlüğe girmiştir ve AB ülkelerindeki şirketler ile AB’ye üye ülkelerin vatandaşlarının verilerini işleyen veya bu vatandaşlarla etkileşimde bulunan herkesi kapsar.

GDPR’ın amacı bireylerin kişisel verilerinin işlenmesi sırasında daha fazla şeffaflık, güvenlik ve kontrol sağlamaktır. Bu düzenleme, bireylerin kişisel verileri üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmasını ve bu verilerin nasıl işlendiğini anlamalarını sağlar. Aynı zamanda şirketlere belirli kurallara uymaları için rehberlik eder ve veri ihlallerine karşı daha sıkı önlemler alınmasını gerektirir.

GDPR’nin temel prensipleri arasında şunlar bulunur:

1. Şeffaflık ve Bilgi Verme: Kişisel verileri saklanan bireylere net ve anlaşılır bilgi verilmesi.
2. Sınırlılık ve Amaç Bağlamında Veri İşleme: Tutulan kişisel verilerin belirli ve yasal amaçlar için toplanması ve işlenmesi.
3. Doğruluk ve Güncellik: Tutulan verilerin doğru ve güncel olması, gerektiğinde güncellenmesi.
4. Saklama Süresi: Verilerin sadece belirli bir süreyle sınırlı olarak saklanması.
5. Güvenlik ve Bütünlük: Verilerin güvenliği için uygun teknik ve organizasyonel önlemlerin alınması.

GDPR’nin getirdiği düzenlemeler arasında, bireylerin verilerini nasıl işlediklerine dair şirketlerden daha fazla şeffaflık talep etmesi, bireylerin verilerini nasıl kullanacakları hakkında onay istemeleri ve veri ihlallerini bildirmeleri gereken sıkı kurallar bulunmaktadır.

Bu yönetmelik, AB üyesi olmayan şirketleri de etkiler; eğer AB vatandaşları veya sakinleriyle veri paylaşımı yapıyorlarsa veya onların kişisel verilerini işliyorlarsa, GDPR gerekliliklerine uymak zorundadırlar. Bu düzenleme ile  dünya genelinde kişisel veri koruma standartlarının yükselmesi ve bireylerin veri gizliliği haklarının güçlenmesi hedeflenmektedir.

GDPR’a göre Kişisel Veri Nedir?

GDPR’nin tanımına göre, “kişisel veri”, bir birey hakkında belirli veya belirlenebilir herhangi bir bilgiyi ifade eder. Bu bilgi, doğrudan o bireyle ilişkilendirilebilir veya bir bireyin kimliğini belirlemek için kullanılabilecek veriler olabilir.

Kişisel veri genellikle isim, adres, e-posta, telefon numarası gibi doğrudan tanımlayıcı bilgileri içerirken, bunun yanı sıra iş, eğitim, finansal durum, IP adresi, coğrafi konum verileri, internete özgü kimlik bilgileri, genetik ve biyometrik veriler gibi daha geniş bir yelpazedeki bilgileri de kapsar.

Önemli olan, bu verilerin bir kişiyi belirli bir bağlamda direkt olarak tanımlayabilme veya belirleyebilme potansiyeline sahip olmalarıdır. GDPR, bu tür kişisel verilerin işlenmesini düzenler ve bireylerin bu verilere dair kontrol ve koruma haklarını güçlendirir.

Bir verinin GDPR kapsamında “kişisel veri” olarak kabul edilmesi için, o verinin bir kişiyle ilişkilendirilebilir veya ilişkilendirilebilir hale getirilebilir olması yeterlidir. Bu, genellikle verinin doğrudan kişisel bir nitelik taşımasına gerek olmadığı anlamına gelir; veri, belirli bir kişi ile ilişkilendirilebilir olması durumunda kişisel veri olarak kabul edilir.

Nitelikli Kişisel Veri Nedir?

Nitelikli kişisel veri, özel ve hassas bilgileri ifade eder ve genel kişisel veri kategorisinden daha fazla koruma altındadır. GDPR, nitelikli kişisel veriyi daha hassas ve gizliliği daha fazla risk altına sokabilecek bilgiler olarak tanımlar.

Örnekler şunları içerebilir:

1. Sağlık Verileri: Bir kişinin sağlık durumu, tıbbi geçmişi, genetik bilgileri veya sağlık hizmetlerine olan ilişkisi gibi bilgiler.
2. Irklarına veya Etnik Kökenlerine İlişkin Bilgiler: Bir kişinin etnik kökeni, ırksal aidiyeti veya etnik grupla ilgili bilgiler.
3. Dini veya Felsefi İnançlar: Bir kişinin dini inançları, mezhebi veya felsefi görüşleri hakkındaki bilgiler.
4. Cinsel Yönelim ve Cinsel Hayata İlişkin Bilgiler: Bir kişinin cinsel yönelimi, cinsel hayatı veya cinsel tercihleriyle ilgili bilgiler.
5. Suç ve Ceza Kayıtları: Bir kişinin suç geçmişi veya ceza alanıyla ilgili bilgiler.

Bu tür veriler, özellikle kişilerin mahremiyetini ve kişisel haklarını koruma açısından daha hassas kabul edilir. GDPR, bu tür verilerin işlenmesini sıkı kurallara tabi tutar ve genellikle bu verilerin işlenmesi için özel izinler veya daha katı koruma önlemleri gerektirir. Bu, bu tür verilerin işlenmesinin daha dikkatli ve özenli bir şekilde yapılmasını gerektirir.

Kişisel Verileri Korumak için alınması gereken önlemler nelerdir?

Kişisel verileri korumak için alınması gereken önlemler, hassas bilgilerin gizliliğini, bütünlüğünü ve güvenliğini sağlamak amacıyla belirli adımları içerir. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir.

1. Bilinçlendirme ve Eğitim: Şirket çalışanları, kişisel veri koruma konusunda eğitilmeli ve farkındalık oluşturulmalıdır. Veri koruma politikaları ve prosedürleri düzenli olarak güncellenmeli ve çalışanlar bu konuda sürekli eğitilmelidir.
2. Güçlü Veri Güvenliği Uygulamaları: Güvenlik duvarları, şifreleme, güçlü parola politikaları, çoklu faktörlü kimlik doğrulama gibi teknik önlemler alınmalıdır.
3. Veri Erişim Kontrolleri: Sadece gerekli olan kişilerin belirli verilere erişebilmesini sağlamak için erişim kontrolleri kurulmalıdır. Kullanıcı rolleri ve izinleri düzenli olarak gözden geçirilmelidir. Ayrıca veriye erişimler sürekli olarak izlenmeli ve elde edilen iz kayıtları güvenli bir şekilde saklanmalıdır.
4. Veri İhlali İzleme ve Bildirimi: Tüm dijital ortamlarda saklanan veriler üzerinde potansiyel veri ihlallerini tespit etmek için sürekli izleme yapılmalı ve olası ihlallere karşı gerekli müdahaleler yapılmalıdır. Ayrıca veri ihlali varsa hemen yetkililere bildirilmelidir.
5. Şeffaflık ve Onay: Veri toplama sürecinde şeffaflık sağlanmalı ve toplanan verilerin nasıl kullanılacağı konusunda bireylerin onayı alınmalıdır. Kişisel veriler kullanıcının rızası olmadan işlenemez.
6. Güncel Yazılım ve Sistemler: Potansiyel güvenlik risklerini azaltmak için güncel ve güvenlik açıkları kapatılmış yazılım ve sistemler kullanılmalıdır.
7. Veri Saklama ve İmha Politikaları: Verilerin belirli bir süreyle sınırlı olarak saklanması ve gereksiz verilerin zamanında ve güvenli bir şekilde imha edilmesi veya anonimleştirilmesi için politikalar tanımlanmalıdır.
8. Üçüncü Taraf Risk Değerlendirmesi: Veri işleme hizmetlerini sağlayan kurum, üçüncü taraflarla çalışılıyorsa, hizmet sağlayıcılarının veri koruma standartları ve prosedürleri incelenmeli ve değerlendirilmelidir.

Bu önlemler, kişisel verilerin korunmasına yönelik genel bir çerçeve sunar. Ancak, her organizasyonun ihtiyaçları farklı olabilir, bu yüzden özel gereksinimlere uygun olarak özelleştirilmiş ve güncel tutulan bir veri koruma stratejisi oluşturmak önemlidir.

Kişisel Veriler Nasıl Tespit Edilir?

Kişisel verileri tespit etmek, genellikle bir organizasyonun veya bir işletmenin kendi veri envanterini oluşturması ve bu envanterde bulunan bilgileri değerlendirmesiyle yapılır. Kişisel verileri tespit etmek için izlenebilecek bazı adımlar şunlardır:

1. Veri Envanteri Oluşturma: İlk adım, organizasyon içinde hangi tür verilerin bulunduğunu belirlemektir. Veri Envanteri Oluşturma süreci, belgeleme ve envanter oluşturma sürecini içerir. Hangi departmanlarda hangi tür verilerin toplandığı, depolandığı ve işlendiği detaylı olarak gözden geçirilmelidir.
2. Kişisel Veri Tanımlaması: Hangi verilerin kişisel veri olarak kabul edileceği belirlenmelidir. İsimler, adresler, doğum tarihleri, e-posta adresleri gibi açıkça tanımlanabilir bilgilerin yanı sıra, nitelikli kişisel veriler gibi bu verilerle ilişkilendirilebilecek diğer bilgiler de dikkate alınmalıdır.
3. Veri Akışı Haritası Oluşturma: Verilerin nasıl toplandığı, nasıl saklandığı, kimlerle paylaşıldığı ve nasıl işlendiği gibi süreçleri gösteren bir harita oluşturulmalıdır. Veri Akışı Haritası, verilerin akışını anlamak ve potansiyel riskleri belirlemek için önemlidir.
4. Otomasyon ve Analiz Araçları Kullanma: Büyük veri setlerinde veya karmaşık sistemlerde kişisel verilerin tespiti için otomasyon ve analiz araçları kullanılabilir. Bu araçlar, kişisel veri içeren öğeleri algılamak ve belirlemek için tasarlanmıştır ve büyük veri setlerinde ve karmaşık sistemlerde kişisel verinin keşfini kolaştırır.
5. Sürekli Değerlendirme ve Güncelleme: Veri envanteri ve veri tespiti süreci sürekli olarak gözden geçirilmeli ve güncellenmelidir. Yeni veri türleri veya işleme süreçleri ortaya çıktıkça, bu bilgilerin envantere eklenmesi gerekir. Bu süreç bir yaşam döngüsü şeklinde her kurumun sürekli olarak uygulaması gereken bir süreçtir.

Kişisel verileri tespit etmek, genellikle bir organizasyonun veri yönetimi ve veri koruma süreçlerinin önemli bir parçasıdır. Bu süreçler hem yasal düzenlemelere uyum sağlamak hem de kişisel verilerin gizliliğini ve güvenliğini sağlamak için önemlidir.

IBM Guardium çözümünün GDPR için sağladığı faydalar nelerdir?

IBM Guardium, veri tabanları, dosya sunucuları ve veri depolama sistemlerindeki verilerin sınıflandırılması, korunması, izlenmesi ve denetlenmesi için geliştirilmiş bir güvenlik çözümüdür. GDPR uyumluluğunu desteklemek için çeşitli avantajlar sunar

1. Veri İzleme ve Denetleme: Guardium, veri tabanlarındaki, dosya sistemlerindeki veya bulutta depolanan verilerin izlenmesini ve denetlenmesini sağlar. Bu sayede veri erişimini ve kullanımını sürekli olarak takip etmeyi ve gerektiğinde denetlemeyi mümkün kılar.
2. Veri Şifreleme ve Maskelenmesi: Guardium, hassas verileri şifreleyebilir veya maskeler, böylece izinsiz erişime karşı ek bir koruma sağlar. Bu da veri koruma düzeyini artırır ve potansiyel veri ihlallerini azaltır.
3. Risk Değerlendirmesi ve Analizi: Guardium, veri tabanı aktivitelerini analiz ederek riskleri değerlendirebilir ve olası güvenlik açıklarını belirleyebilir. Bu sayede potansiyel risklerin önceden tespit edilmesine ve önleyici önlemlerin alınmasına yardımcı olabilir.
4. Veri İhlali Algılama ve Bildirimi: Guardium, anormal veri tabanı aktivitlerini tespit eder ve potansiyel veri ihlallerini hızlı bir şekilde algılayarak anlık bildirimde bulunur. Bu da hızlı müdahalenin ve duruma uygun aksiyonların veri güvenliği açısından önemli olduğu durumlarda faydalı olur.
5. GDPR Uyum Raporları: IBM Guardium, GDPR uyumluluğunu değerlendirmek için özel raporlama ve analizler sunar. Bu sayede şirketlerin mevcut durumlarını değerlendirmelerine ve düzenlemelere uyumlarını kontrol etmelerine yardımcı olur.

IBM Guardium çözüm ailesi, GDPR gibi düzenlemelere uyumu desteklemek ve hassas verilerin korunmasını sağlamak için önemli bir rol oynar. Guardium, veri koruma stratejilerinin bir parçası olarak kullanılarak, kuruluşların veri güvenliği konusundaki süreçlerini güçlendirir.